Để có một trái tim khỏe mạnh nói riêng và một cơ thể đầy sức sống nói chung, chúng ta cần điều chỉnh chế độ ăn uống kết hợp với việc thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao. Vậy đâu là chế độ ăn phù hợp cho những người bị cao huyết áp, gặp vấn đề về tim mạch? Chúng ta cần lưu ý điều gì khi bắt đầu chế độ ăn này?
Cao huyết áp (hypertension/high blood pressure) là một trong những vấn đề sức khỏe vô cùng phổ biến. Hiện nay, tình trạng huyết áp cao có thể ảnh hưởng đến hơn một tỷ người trên toàn thế giới và con số này vẫn đang không ngừng tăng lên (1), (2). Huyết áp cao không được điều trị có thể dẫn đến bệnh tim, đột quỵ và bệnh thận (3), (4).
Chế độ ăn uống được cho là một trong những biện pháp hữu hiệu nhất để kiểm soát tình trạng này. Vậy nên, các nhà khoa học đã xây dựng các kế hoạch ăn theo chế độ cụ thể để giúp giảm tình trạng huyết áp cao (5), (6).
Trong đó, chế độ ăn ngăn chặn tăng huyết áp (Dietary Approaches to Stop Hypertension - DASH) là lựa chọn hàng đầu.
Chế độ ăn DASH lần đầu tiên được giới thiệu tại cuộc họp của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ vào năm 1996 và sau đó được đề xuất trên Tạp chí Y học New England vào năm 1997 (7). Chế độ ăn DASH ưu tiên bổ sung nhiều trái cây, rau, sữa ít béo hoặc không béo, các loại hạt, đậu và ngũ cốc nguyên hạt... đồng thời hạn chế tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến sẵn, đồ ngọt, soda và muối (1), (3).
Nhiều nhà nghiên cứu đã nhận thấy rằng bệnh cao huyết áp thường ít xuất hiện ở những người theo chế độ ăn thuần thực vật - tức là chỉ ăn chay hoặc thuần chay (8), (9).
Từ đó, chế độ ăn DASH được phát triển dựa trên nguyên tắc kiểm soát huyết áp nhờ vào khẩu phần ăn chỉ gồm có trái cây, rau, sữa ít béo, ngũ cốc nguyên hạt, cá, thịt gia cầm, đậu và các loại hạt. Bên cạnh đó, chế độ ăn DASH khuyến nghị giảm natri, thực phẩm và đồ uống có đường, cũng như thịt đỏ chứa nhiều mỡ.
Với mục đích kiểm soát huyết áp, chế độ ăn DASH tốt cho sức khỏe tim mạch vì hạn chế được chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, đồng thời tăng lượng kali, magie, canxi, protein và chất xơ - những chất dinh dưỡng giúp kiểm soát huyết áp (4).
Cụ thể, chất béo bão hòa là chất béo thuộc dạng rắn ở nhiệt độ phòng, thường có nhiều trong thịt đỏ, bơ, dầu cọ, dầu dừa, phô mai... Còn chất béo chuyển hóa được tạo ra khi đun nóng dầu thực vật, có nhiều trong pizza, gà rán, thức ăn nhanh... (10)
Chế độ ăn DASH khuyến khích và hạn chế những nhóm thực phẩm sau (11):
Thực phẩm khuyên dùng
Thực phẩm cần hạn chế
Những lợi ích phổ biến của chế độ ăn DASH thường tới từ các thành phần giàu chất dinh dưỡng như chất xơ, magie, canxi, protein và kali cao, bao gồm nhưng không bị giới hạn trong những lợi ích sau:
Nghiên cứu ở những người bị cao huyết áp tuân thủ theo chế độ ăn DASH giúp giảm trung bình huyết áp tâm thu xuống 12 mmHg và huyết áp tâm trương xuống 5 mmHg (8).
Trong nhiều trường hợp, các chế độ ăn uống cần phải được điều chỉnh đôi chút để phù hợp với một số tình trạng sức khỏe nhất định (24).
Do đó, người mới bắt đầu cần lưu ý rằng chế độ ăn DASH không được khuyến khích cho những người bị xơ gan, có chức năng gan bị suy yếu (23).
Để đảm bảo an toàn cho bản thân cũng như có được lợi ích đáng kể từ chế độ ăn DASH, bạn cần tham khảo ý kiến chuyên gia.
Dưới đây là một số lưu ý thông dụng dành cho người mới bắt đầu chế độ ăn DASH:
Bạn thấy bài viết thú vị và muốn đọc thêm về Sức Khỏe?
Thông tin khoa học về các chế độ dinh dưỡng thiết thực. Kiến thức y học cần biết và cần thiết trong đời sống hằng ngày. Hướng dẫn thực hành Yoga, Thiền, Fitness và những kiến thức giúp bạn có một đời sống thể trạng lẫn tâm trạng bình an
