Giữa sự hỗn loạn đang diễn ra bên ngoài xã hội lẫn bên trong nội tâm mỗi người, có một phương pháp thực hành đã được thời gian kiểm chứng là có khả năng mang lại nhiều lợi ích về tinh thần và thể chất cho con người — phương pháp thiền siêu việt (transcendental meditation).
Thiền siêu việt (transcendental meditation) là một kỹ thuật để giảm thiểu những suy nghĩ mất tập trung, cũng như thúc đẩy trạng thái tâm trí con người được thư giãn. Maharishi Mahesh Yogi đã phát triển kỹ thuật "thiền siêu việt" từ truyền thống Vệ Đà cổ xưa của Ấn Độ. Ông đã mang kỹ thuật này đến Hoa Kỳ vào khoảng năm 1959. Kể từ đó, thiền siêu việt ngày càng trở nên phổ biến và mang lại cho mọi người nhiều sự thay đổi tích cực với sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của họ (1).
Có nhiều hình thức thiền khác nhau đã và đang được thực hành, nhưng thiền được chia thành hai loại chính:
Trong kỹ thuật thiền siêu việt, người thực hành sẽ liên tục nhắc thầm một câu "thần chú" (mantra) trong im lặng.
Mantra là một từ được lấy từ trong truyền thống Vệ Đà, sẽ được lựa chọn và "cá nhân hóa" cho bạn bởi chuyên gia được phép dạy kỹ thuật thiền siêu việt. Đây cũng là điểm khác biệt khác giữa thiền siêu việt với các hình thức thiền khác. Bởi lẽ, nếu bạn lựa chọn sẽ thực hành kỹ thuật này, bạn cần tìm người có chuyên môn đã qua huấn luyện và được cấp phép để hành nghề, chứ không thể "học bừa" từ một người biết thiền (2).
Theo thông tin từ Tổ chức Thiền Siêu việt (Transcendental Mediation Organization), người đủ 10 tuổi đã có thể bắt đầu thực hành kỹ thuật này. Bob Roth, một chuyên gia về lĩnh vực này với kinh nghiệm hơn 40 năm, cho hay rằng: bởi thiền siêu việt là một phương pháp phi tôn giáo nên ai có theo tôn giáo gì thì cũng có thể thực hành bài tập thiền này.
Trên thực tế, bởi sự phổ biến của kỹ thuật thiền này, rất nhiều người nổi tiếng trong giới Hollywood cũng đã và đang theo tập để nhận lại nhiều lợi ích về sức khỏe tinh thần. Trong đó, phải kể tới diễn viên Hugh Jackman, nam tài tử nổi tiếng với vai diễn Wolverine (Người Sói) trong loạt phim X-Men.
Nam diễn viên chia sẻ: "Nhờ thiền siêu việt, tôi ít nhiều không còn dễ bị kích động và bị lo âu như trước. Đối với tôi, tâm trí chúng ta là yếu tố duy nhất điều khiển cảm xúc sợ hãi của con người. Nó có thể khiến mọi người lo lắng vượt mức cần thiết về những điều xung quanh. Nhưng nhờ hình thành thói quen thiền tập hai lần một ngày, tâm trí tôi trở nên bình tĩnh hơn và không còn náo loạn theo cách khiến mình sợ hãi hơn nữa."
Thậm chí, trong một bài phỏng vấn được đăng tải trên tờ Meditation Lifestyle, Jackman tiếp tục nói về cách mà thiền siêu việt giúp anh trở thành một diễn viên có khả năng diễn xuất ngày càng được nâng cao và có một cuộc hôn nhân viên mãn.
Thiền siêu việt được coi là một trong những kỹ thuật thiền đã được thời gian kiểm chứng thành công nhất. Song hành với việc phương pháp thiền này đã tồn tại nhiều năm nay, các nhà khoa cũng đã thực hiện đủ mọi thực nghiệm khác nhau để tìm câu trả lời cho câu hỏi: "Thiền siêu việt mang lại những lợi ích như thế nào?"
Một trong những lợi ích lớn nhất, mà không có ai ngừng nói về thiền siêu việt, chính là khả năng có thể giảm thiểu lo âu ở con người. Các nghiên cứu đã liên tục chỉ ra rằng thiền siêu việt làm giảm mức độ hormone gây căng thẳng, chẳng hạn như cortisol, trong cơ thể (3), (4).
Cụ thể, thiền siêu việt giúp giảm huyết áp và tăng cường sự ổn định về cảm xúc. Bằng cách tạo ra trạng thái nghỉ ngơi sâu, kỹ thuật thiền này ngăn ngừa tác động của căng thẳng mạn tính (chronic stress) - một tác nhân ngầm gây ra chứng rối loạn lo âu.
Thông qua thực hành thường xuyên, thiền siêu việt trang bị cho chúng ta khả năng phục hồi cao hơn, giảm các triệu chứng lo lắng và giúp ta bình tĩnh đối mặt với những thách thức trong cuộc sống.
Đối với tình trạng trầm cảm, hạch hạnh nhân (amygdala) hoạt động mạnh và phản ứng quá mức trước các sự kiện tiêu cực, dẫn đến rối loạn trong việc "điều hòa" các mạch não thường giữ chức năng điều chỉnh tâm trạng. Hạch hạnh nhân (amygdala) kết nối với một số vùng não giúp trau dồi phản ứng sinh lý và hành vi đối với các kích thích cảm xúc, bao gồm phần vỏ não trước trán - thùy ngạch (prefrontal cortex), nhân cạp, vùng hải mã (nucleus accumben) và thùy não (5).
Hạch hạnh nhân đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý các kích thích gây sợ hãi và đe dọa. Khi vùng này hoạt động quá mức và ảnh hưởng tới các phần khác trong não và cơ thể, người mắc trầm cảm sẽ càng "lún sâu" hơn. Cụ thể, họ vốn đã nhìn nhận mọi thứ tiêu cực và chỉ cần một vấn đề nhỏ xuất hiện, hạch hạnh nhân trong não hoạt động mạnh sẽ càng khiến họ thấy mọi thứ tiêu cực hơn (6), (7).
Từ đó, người mắc trầm cảm khó có thể "thoát khỏi" vòng lặp của sự tiêu cực, rối loạn và lo âu, nếu không có sự hỗ trợ từ bên ngoài (6), (7).
Chính vì vậy, thiền siêu việt cũng đã được áp dụng là phương pháp bổ trợ khi điều trị cho người mắc trầm cảm. Bởi lẽ, đã có nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực hình ảnh thần kinh cho thấy thiền siêu việt làm tăng hoạt động ở vỏ não trước trán - vùng chịu trách nhiệm điều chỉnh cảm xúc và ra quyết định - đồng thời làm giảm hoạt động ở trung tâm sợ hãi của não, ở đây chính là hạch hạnh nhân (8).
Nhìn chung, thiền siêu việt cũng như nhiều hình thức thiền khác, đều an toàn và có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của một người. Tuy nhiên, có một lưu ý rằng từ các chuyên gia rằng thiền không nên được sử dụng như một phương pháp điều trị độc lập cho bất kỳ tình trạng sức khỏe cụ thể hoặc thay thế hoàn toàn chăm sóc sức khỏe thông thường.
Điều này có nghĩa là thiền siêu việt có thể hỗ trợ bạn, nhưng không thể "đơn độc" xử lý những vấn đề tiêu cực của bạn. Khi bạn đang gặp vấn đề sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, hãy tìm tới chuyên gia để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Lý thuyết Tháp Nhu cầu Maslow (Maslow’s hierarchy of needs) hiện tại vẫn cho rằng nhu cầu hiện thể hóa là nhu cầu cao nhất mà con người muốn thực hiện. Abraham Maslow kết luận rằng động lực của con người là dựa trên việc tìm kiếm sự thỏa mãn và thay đổi thông qua sự phát triển cá nhân. Những người tự hiện thể hóa là những người có thể tìm thấy ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống (9).
Trên thực tế, một trong những lợi ích đã được chứng minh của thiền siêu việt chính là giúp mỗi người tập thiền nâng cao nhu cầu hiện thể hóa của bản thân, từ đó, dễ dàng tìm thấy ý nghĩa cuộc sống cá nhân hơn (10).
Trong một báo cáo tổng hợp thống kê từ 42 nghiên cứu khác nhau được đăng tải trên Tạp chí Hành vi Xã hội và Tính cách vào năm 1991, tác động của thiền siêu việt lên khả năng hiện thể hóa đã được công nhận. Trong đó, các nhà tâm lý học đưa ra kết luận rằng thiền siêu việt có thể tác động tới khả năng hiện thể hóa của con người gấp khoảng 3 lần, so với các hình thức thiền và thư giãn khác.
Cụ thể hơn, các nhà khoa học đo lường và so sánh dựa trên 3 yếu tố cấu thành khả năng/nhu cầu hiện thể hóa, gồm có:
Ở mỗi khía cạnh, tác động của thiền siêu việt đều lớn hơn gấp 3 lần.
Không giống như một số hình thức thiền khác, để thực hành được kỹ thuật thiền siêu việt yêu cầu chúng ta có sự hướng dẫn cụ thể từ một giáo viên đã được chứng nhận.
Một giáo viên thiền siêu việt đưa ra thông tin chung về kỹ thuật và tác dụng của kỹ thuật này trong các bài giảng đã được thiết kế và chuẩn bị sẵn. Những người quan tâm đến việc học kỹ thuật này sẽ tham gia một cuộc phỏng vấn kéo dài khoảng 10 - 15 phút và 1 - 2 giờ hướng dẫn cá nhân.
Sau đó, mỗi người được trao một câu thần chú (mantra) mà họ phải giữ bí mật và lấy ra sử dụng trong tiến trình tập thiền. Trong vài tháng tiếp theo, giáo viên thường xuyên gặp gỡ học viên để đảm bảo đúng kỹ thuật.
Mỗi người tập sẽ thực hiện bài tập thiền hai lần một ngày, mỗi lần khoảng 20 phút niệm câu thần chú cá nhân (1). Lịch thiền phổ biến là một lần vào trước bữa sáng và một lần vào buổi chiều trước bữa tối.
Tựu trung, thiền siêu việt là một phương pháp hữu hiệu, đáng cân nhắc cho những người đang trên hành trình khám phá bản thân, cũng như tìm về với "đứa trẻ bên trong".
Bạn thấy bài viết thú vị và muốn đọc thêm về Rèn Luyện?
Kỹ thuật rèn luyện chuyên môn và các chương trình duy trì thể chất bài bản
