Yêu người ái kỷ: Cứ ngỡ tình yêu sét đánh ai ngờ là cảnh báo từ thiên nhiên

Dễ phải lòng người ái kỷ: Chuyện không của riêng ai

Điều này không chỉ là cảm nhận chủ quan của những ai từng rơi vào lưới tình với người ái kỷ, mà nhiều nghiên cứu khoa học đã thực sự chứng minh điều này. Những người tự yêu bản thân quá mức thường được yêu thích ngay từ lần gặp đầu tiên vì những lý do sau:

1. Họ có những phẩm chất thu hút ở giai đoạn đầu của mối quan hệ: Các phân tích cho thấy rằng những người ái kỷ được yêu thích ngay từ cái nhìn đầu tiên vì cách ăn mặc chỉn chu, cử chỉ duyên dáng, vẻ tự tin và khiếu hài hước (1).

2. Họ khiến bạn cảm thấy đặc biệt: Những người ái kỷ khi đã tìm thấy "mục tiêu" thì sẽ bắt đầu triển khai chiến thuật "thao túng tâm lý" bằng cách khiến cho đối tượng cảm thấy được đối xử đặc biệt (2). Nhất là với những người có sẵn niềm tin vào tiếng sét ái tình, họ sẽ bắt đầu có suy nghĩ "đây chính là nửa kia của cuộc đời mình".

3. Đối tượng của người ái kỷ thường đang có vấn đề tâm lý: Đúng vậy, người có tự trọng thấp thường là đối tượng nhắm đến của người ái kỷ, vì đây là những người yếu lòng, dễ bị tổn thương và thao túng. Một số "nạn nhân tình cảm" của người ái kỷ cũng từng rơi vào mối quan hệ tương tự với cùng một kiểu người đã làm tổn thương họ trong quá khứ (thường là trong gia đình hoặc các mối quan hệ bạn bè, tình cũ) (3). Điều này giải thích tại sao chúng ta thường nghe lời tâm sự của vài người bạn xung quanh về tình trạng ”yêu lầm, yêu lại, lại yêu lầm” hoặc "quanh đi quẩn lại, yêu toàn... bad guy".

Sau một thời gian, khi đã trải qua giai đoạn "lúc mới yêu thật vui biết bao nhiêu", các vấn đề của người ái kỷ mới bộc lộ. Lúc này, các "nạn nhân" của họ bắt đầu đau khổ nhưng biết làm sao được khi đã lỡ đem lòng yêu thương mất rồi.

Người ái kỷ có biết yêu không?

Người có xu hướng chỉ biết yêu bản thân thường sẽ chấm dứt một mối quan hệ khi họ tìm thấy một mục tiêu khác thú vị hơn. Trong trường hợp đó, chúng ta dễ dàng cắt đứt mối quan hệ độc hại với họ. Nhưng trong một vài tình huống khác, họ sẽ níu kéo mối quan hệ này không phải vì yêu thương chúng ta mà thật ra chỉ đang lo sợ mất đi "một điều thuộc sở hữu của bản thân" (5), (6).

Chúng ta thường có sự tin tưởng mãnh liệt vào tình yêu của mình và luôn hy vọng rằng mặc dù có vấn đề nhưng mối quan hệ này sẽ dần tốt đẹp. Một số người còn cho rằng việc chia tay sẽ làm cho người ái kỷ cảm thấy đau khổ, biết nhìn nhận sai lầm của bản thân và thay đổi lối sống, nhưng trên thực tế, người ái kỷ không quan tâm đến những gì đối phương suy nghĩ.

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng đối với người mắc hội chứng "rối loạn nhân cách ái kỷ" thì tình ái đơn giản chỉ là trò chơi (7).

Lòng tốt của chính chúng ta đôi lúc lại là lý do khiến cho việc chia tay với người ái kỷ trở nên khó khăn. Tuy nhiên, nếu bạn thực sự mong muốn một cuộc sống hạnh phúc và tốt đẹp hơn thì việc dứt khoát đặt dấu chấm hết cho mối quan hệ như vậy là điều cần thiết.

Các biểu hiện rối loạn nhân cách và nỗi sợ của người ái kỷ

Cần lưu ý rằng việc chẩn đoán xem ai mắc Hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder - NPD) là công việc của các chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần (8). Theo DSM-V (Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần), để có thể chẩn đoán một người có mắc NPD hay không, các chuyên gia cần quan sát được năm trên tổng số chín triệu chứng trong một khoảng thời gian. Một số người mặc dù không mắc hội chứng bệnh lý này nhưng vẫn có những nét tính cách tương tự và dễ khiến cho đối tác trong mối quan hệ của họ lo lắng (9).

Vấn đề là những người thực sự mắc hội chứng này thường sẽ chẳng bao giờ đến trung tâm để chẩn đoán vì họ luôn cho rằng bản thân là đúng. Thế nên, việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo là điều cần thiết để chúng ta tránh dấn thân vào một mối quan hệ có nhiều sự tiêu cực. Tiến sỹ Ramani Durvasula - chuyên gia tâm lý học nổi tiếng người Mỹ - trong cuốn sách "Nên đi hay ở: Sống sót trong mối quan hệ với người ái kỷ" đã chia sẻ về những biểu hiện và nỗi sợ của một người có xu hướng tính cách ái kỷ, bao gồm:

• Người ái ký rất sợ thua và cực kỳ nhạy cảm với sự chỉ trích và lời sỉ nhục: Họ thường phản ứng phòng thủ và có thể trở nên kích động, tranh cãi cho đến khi thắng, hoặc thậm chí tỏ ra thù địch khi nghi ngờ hình ảnh bản thân bị lên án, chê trách, sỉ nhục.
• Sợ thiếu sự quan tâm: Người ái kỷ rất cần sự quan tâm và công nhận của đối tác tình cảm và nhiều người xung quanh, thường xuyên làm những điều để được mọi người chú ý đến. Nếu cần, người ái kỷ sẽ nói dối hoặc bịa đặt để đạt được mục tiêu này.
• Thay đổi tính cách chóng vánh: Như đã đề cập, ban đầu người ái kỷ thường rất dễ mến, duyên dáng và dành hầu hết thời gian cho chúng ta. Thế nhưng, bản chất của những người này là không quan tâm đến cảm xúc của người khác hoặc khó chia sẻ, cảm thông. Vì vậy, nếu bạn để ý quan sát trong một thời gian đủ lâu thì "cây kim trong bọc cũng đến ngày lòi ra".
• Thường cho rằng người khác phải tự giải quyết vấn đề của mình: Người ái kỷ cho rằng vấn đề của ai thì người đó phải tự giải quyết. Điều này không hẳn là sai nhưng trong cuộc sống, có một vài vấn đề phát sinh dính líu tới tập thể hoặc những người đối mặt với vấn đề đó không ở trong trạng thái đủ minh mẫn để xử lý được. Những lúc này, họ cần được giúp đỡ nhưng người ái kỷ sẽ quay lưng từ chối ngay lập tức.
• Không muốn lắng nghe hoặc không chịu hiểu ý người khác: Người ái kỷ không muốn và không thể tiếp thu suy nghĩ của người khác. Họ khó chấp nhận những ý kiến khác mình và có xu hướng đưa ra quyết định một mình mà không hề tham khảo ý kiến của ai cả.
• Thái độ kiêu ngạo: Họ có thái độ kiêu ngạo và cho rằng họ là đúng trong khi những người khác sai. Người ái kỷ cũng có xu hướng thể hiện sự khinh thường hoặc phê bình người khác khi không đồng ý với quan điểm của người đối diện.