Hai bạn vừa có cuộc yêu nồng cháy, cả hai cùng thăng hoa với nhiều cung bậc khoái cảm. Cả hai nằm sang hai bên, vừa hòa cùng nhịp thở vừa cười. Khi đó, bạn mong đợi một cuộc "hậu ân ái" tình cảm với những cái ôm cưng chiều, những chiếc hôn và những cử chỉ chăm sóc. Thế mà, quay sang nhìn người ấy đã... ngủ lúc nào không hay. Bạn dỗi lòng và bắt đầu hờn trách: "Mắc gì hành sự xong lại ngủ ngay?"
Hãy hình dung thế này, sau phút giây thăng hoa, một người rất muốn cùng bạn tình ôm ấp, vuốt ve, nhưng người còn lại thì không thể chống cự cơn buồn ngủ đang chực chờ kéo đến. Trong một thoáng lắng nghe người kia tâm sự sau khi "hành sự", anh ta đã ngủ thiếp lúc nào không hay. Khi chợt tỉnh dậy, những gì anh ta nhận được là cái nhìn chán chê và cằn nhằn của người kia vì một cuộc yêu đoản hậu.
Lúc này, cả hai người đều tự hỏi: "Vì sao cứ sau mỗi lần làm tình, đàn ông thường mệt thân còn đàn bà thì lại... mệt tâm?"
Nguyên nhân của vấn đề này không có gì khó hiểu – chủ yếu là về cơ chế sinh lý mà thôi.
Phải chăng, hễ làm tình xong thì nam giới sẽ "lật ngang"? Sự thật là có tới ba lý do để giải thích cho "cơn ngủ sau cơn cực khoái" ở nam giới:
Thứ nhất, về lịch sinh hoạt: Đa số cuộc yêu thường diễn ra buổi tối, khi cả hai đều tốn kha kha sức cho các hoạt động ban ngày. Và trong cuộc yêu, người nam sẽ vận sức khá nhiều – bản thân việc "xuất binh" cũng đã tốn khá nhiều năng lượng, trung bình 101 kCal hoặc 4.2 kCal/phút ở đàn ông (1). Vì vậy, họ thường dễ "gật gù" nhiều hơn sau mỗi lần "lâm trận".
Thứ hai, nghiên cứu sử dụng chụp cắt lớp phát xạ positron (PET) cho thấy rằng cơn khoái cảm của cả hai giới đều có liên quan tới việc "giải tỏa sợ hãi và lo âu". Khi đạt cực khoái, đặc biệt là ở nam giới, cơ thể sẽ cảm thấy được "xả" và trở nên thư giãn hơn. Trạng thái này thúc đẩy cơ thể tiến vào giai đoạn nghỉ ngơi, phục hồi nhằm tái tạo năng lượng (2).
Cuối cùng, nghiên cứu đã cho thấy sau khi "xuất binh", cơ thể đàn ông sẽ giải phóng một lượng lớn năng lượng và rất nhiều hormone như norepinephrine, serotonin, oxytocin, vasopressin, nitric oxide, prolactin và melatonin. Sự giải phóng những hoạt chất này đều liên quan đến cảm giác thỏa mãn và kích thích phản ứng nghỉ ngơi (refractory period) trước khi "nổ phát súng thứ hai" (3).
Nghiên cứu cho thấy rằng, khi ta buồn ngủ, mức prolactin trong cơ thể sẽ tăng cao. Có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa prolactin và cơn buồn ngủ, nên đây có thể bị là một "thủ phạm" chính khiến đàn ông ngáp ngắn ngáp dài mỗi khi đạt cực khoái. Có nghiên cứu còn chứng minh rằng, đàn ông tăng tiết prolactin thường sẽ khó "tái lâm trận" hơn vì suy giảm ham muốn tình dục (4).
Oxytocin và vasopressin cũng có tham gia vào trạng thái nghỉ ngơi của cơ thể, vì sự giải phóng của hai hoạt chất này có liên quan đến melatonin – hormone tham gia điều tiết đồng hồ sinh học của cơ thể, đặc biệt là giấc ngủ.
Chúng ta cần lưu ý rằng prolactin thường tăng tiết khi giao hợp hơn khi thủ dâm, nên khi "tự xử", đàn ông thường ít buồn ngủ hơn, so với khi làm tình thật sự. Một nghiên cứu gần đây cho thấy khoái cảm khi làm tình giúp tăng tiết prolactin gấp bốn lần so với khoái cảm khi thủ dâm (5), (6). Tuy nhiên, vì điều này mà nhiều người đàn ông có xu hướng có phần tiêu cực là tìm tới tình dục để... xả "stress" để rồi từ đó, dễ chìm vào giấc ngủ.
Ngoài ra, có một quan điểm thú vị theo thuyết tiến hóa đã lý giải hiện tượng này một cách độc đáo. Đó là, mục tiêu của giống đực là duy trì nòi giống nhiều và nhanh nhất có thể, nên việc đi ngủ ngay sau khi làm tình không giúp thỏa mãn nhiệm vụ này. Thế nhưng, vì quá mệt sau khi giải phóng nhiều năng lượng nên không thể tìm đến người phụ nữ khác (hoặc làm hiệp phụ) ngay sau đó được. Vì vậy, đi ngủ là cách tốt nhất để tái tạo lại năng lượng nhằm thực hiện tiếp nhiệm vụ này. Dù thú vị nhưng thuyết này không được nhiều người ủng hộ.
Dave Zinczenko, tác giả của cuốn Đàn ông, Tình yêu và Tình dục: Cẩm nang Hoàn chỉnh cho Phụ nữ (Men, Love and Sex: The Complete User Guide For Women), đã ví von về một giải pháp cho hiện tượng này với nhà văn Arianna Huffington của Huffington Post: "Đàn ông đi ngủ vì phụ nữ không biến thành một chiếc bánh pizza", tức là vì không thể ngay lập tức thỏa mãn cơn đói nên họ chọn... đi ngủ.
Hãy hình dung câu chuyện ban đầu nhé. Giả sử người nam vẫn còn tỉnh táo, nhưng thay vì nằm dài trên giường, anh ta vội mặc đồ lại, rồi một mình anh ta châm một điếu thuốc và... loay hoay làm việc khác.
Đây được xem là một hành động thiếu tế nhị (và nhiều khi là thiếu tôn trọng). Dù khung cảnh không có gì ghê sợ, nhưng cảm giác bị bỏ rơi, trơ trọi một mình sau cuộc giao hoan cũng sẽ để lại một cảm giác trống rỗng ở phái còn lại. Tại sao lại như vậy?
Không ít người tìm đến thuốc lá như một biện pháp xoa dịu cơ thể thay thế. Người ta cho rằng nicotin trong thuốc là có tác dụng xoa dịu tâm trí, giảm lo âu, và kéo dài cảm giác thư thái dễ chịu. Dù không có nhiều bằng chứng khoa học xoay quanh thói quen hút thuốc sau làm tình giúp duy trì cảm giác thanh thản, nhiều người vẫn lựa chọn thuốc lá như một "món tráng miệng" cho cuộc yêu.
Một phần của thói quen này chịu ảnh hưởng từ văn hóa đại chúng. Phim ảnh, văn học, âm nhạc... vô tình "cổ súy" cho hình ảnh nhâm nhi điếu thuốc và làn khói bên ô cửa sổ khi trai gái vừa giao hoan xong (7).
Ngoài nicotine, lý do nhiều người chọn hút thuốc sau khi làm tình là vì cơ chế quy gán tâm lý, rằng hút thuốc là một hành vi đáng tưởng thưởng vì các ngôi sao màn bạc, nhân vật hoạt hình hay tiểu thuyết đều làm thế, và việc đó trông thật... ngầu. Hình tượng Nicole Kidman châm thuốc trên giường trong phim Eyes Wide Shut của đạo diễn Stanley Kubrick gần như đã trở thành hình mẫu cho việc hút thuốc trên giường (nhất là sau khi làm tình) sẽ rất "chill".
Hút thuốc cũng có thể trở thành một đối tượng của chứng bái vật (fetish). Theo một quan điểm, khoái cảm thị dâm (voyeurism), từ việc nhìn những phụ nữ femme fatale hút thuốc, đến từ các bộ phim noir, phim Hollywood hoặc Làn sóng Mới của Pháp (French New Wave) đã củng cố ý nghĩa của hành động hút thuốc như một biểu hiện của sự kiểm soát quyền lực, đặc biệt là thông qua việc kiểm soát cơn hưng phấn – vì thuốc lá có thể làm dịu cơ thể (8). Một ví dụ khác về biểu hiện kiểm soát quyền lực thông qua kiểm soát cơn hưng phấn là hành động uống rượu, mà chúng ta thường xuyên thấy trong các bộ phim về điệp viên 007 James Bond.
Từ thập niên 40-50 cho đến này, thuốc lá sau mỗi cuộc yêu được biểu đạt như phong thái quyến rũ và ngầu, sự củng cố của nó liên tục được truyền thông, điện ảnh và thậm chí là các trang phim khiêu dâm ra sức nối dài.
Bên cạnh những tác động xấu đến sức khỏe như ung thư, bệnh tim, đột quỵ, bệnh đường hô hấp, hút thuốc lá có thể làm giảm ham muốn tình dục, giảm cực khoái, suy giảm khả năng chăn gối và sinh sản. Những người hút thuốc lá điện tử, xì gà và vape cũng có khả năng gặp nhiều tác dụng phụ (9), (10).
Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) đưa ra ý kiến tổng hợp từ các nghiên cứu rằng phụ nữ hút thuốc có thể gặp khó khăn khi mang thai, cũng như dễ bị nhiễm khuẩn âm đạo (11), trong khi nam giới có thể gặp vấn đề về suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, đồng thời dễ mắc chứng rối loạn cương dương (ED).
Các chứng rối loạn chức năng tình dục gây ra do thuốc lá khiến chúng ta cảm thấy lo âu, dễ mắc trầm cảm, mặc cảm tự ti và giảm lòng tự tôn. Suy giảm ham muốn khiến cả đời sống tình dục lẫn đời sống thường nhật của chúng ta đều bị giảm chất lượng.
Ngoài ra, như đã nhắc tới ở trên, việc bỏ đi hút thuốc ngay sau khi làm tình khiến sự kết nối nồng nhiệt bị đứt đoạn, cảm xúc vỡ đôi và đối phương chỉ còn lại hụt hẫng. Khi đó cuộc yêu giống như một cuộc đổi chác sinh lý không hơn không kém.
Có thể nói rằng ngủ (tốt nhất là cùng nhau) là một tác dụng phụ sau khi cả hai cùng đạt khoái lạc sau ân ái. Việc ngủ cùng nhau sau khi "ngủ với nhau" một cách vui vẻ khiến cả hai cùng cảm thấy hạnh phúc và kết nối – vì oxytocin và vasopressin cũng là hai hoạt chất có liên quan đến tiến trình gắn kết xã hội (12).
Việc tăng tiết các hoạt chất này sau cực khoái khiến cặp tình nhân thêm gắn kết và tin tưởng bạn tình hơn. Thay vì tìm đến thuốc lá để kéo dài cảm giác thư thái, hãy thử cái mà gọi là chăm sóc hậu làm tình (post-sex care).
Khoa học đã chứng minh được rằng chăm sóc hậu làm tình giúp cơ thể và tâm trí của cả hai điều chỉnh và thích nghi với sự thay đổi của nồng độ oxytocin và dopamine. Đồng thời, cảm giác được nâng niu sau đó giúp phòng tránh được chứng muộn phiền hậu giao hoan (post-coital dysphoria – PCD), hay còn được gọi là "ưu phiền hậu tình dục" (post-sex blue) (13).
Nâng niu, ôm ấp và cưng nựng bạn tình sau khi quan hệ xong cũng quan trọng không kém như lúc làm tình. "Cuộc yêu" chính chỉ kéo dài vài phút, nửa tiếng, một tiếng... nhưng việc nằm gần nhau thì có thể kéo dài cả đêm.
Suy cho cùng, "cuộc yêu" cũng chỉ giống như một hồi trong kịch nghệ. Có mở bài mồi chài được sự chú ý (dạo đầu để tăng hưng phấn), thân bài được triển khai chỉn chu (làm tình nồng nhiệt) thì phần kết bài phải thật chu đáo, vẹn toàn mới giúp cả hai kết nối và cùng thăng hoa được.
Bạn có thể thử làm những việc sau để bạn tình cảm thấy được nâng niu và trân trọng:
1. Ôm ấp, cưng nựng, xoa đầu: Một nghiên cứu đã phát hiện rằng, những cặp đôi ôm nhau ngủ cùng sau khi làm tình cho thấy mức độ hạnh phúc và thỏa mãn về mối quan hệ cao hơn so với cặp đôi thông thường (14).
2. Đi tắm cùng nhau: Vệ sinh cơ thể hoặc đi tắm cùng nhau cũng là một hoạt động gia tăng sự gắn kết. Việc cả hai cùng nô đùa khi cơ thể trần trụi nhưng không trong một khung cảnh nhục dục sẽ giúp cả hai thêm yêu nhau hơn.
3. Pillow talk - "Tổng kết" lại cuộc yêu: Một nghiên cứu hồi khác cũng đã chỉ ra rằng việc có một cuộc trò chuyện bên gối cùng nhau hoặc cùng phản hồi lại cảm giác về cuộc yêu vừa rồi giúp cả hai có thể chú ý được cảm xúc và mong đợi của nhau, đồng thời tránh được nguy cơ rơi vào trạng thái muộn phiền hậu làm tình (PCD) (15).
4. Cùng nhau thưởng thức giải trí mà không liên quan đến tình dục: Trên thực tế, sau khi làm tình, nhiều người mong đợi có thể cùng thực hiện những hoạt động "phi tình dục" cùng nhau để củng cố thêm sự gắn kết trong mối quan hệ, những việc đó gồm:
Bạn thấy bài viết thú vị và muốn đọc thêm về Tâm Lý?
Cập nhật những nghiên cứu và khám phá mới nhất về tâm lý.
