Tăng chiều cao là một phần quan trọng trong sự phát triển chung của trẻ. Trung bình mỗi năm, trẻ sẽ tăng khoảng 10-16 cm. Đáng chú ý là giai đoạn "mau lớn" này được ghi nhận nhiều nhất trong những tháng đi học. Vậy cha mẹ có thể làm gì để tối ưu hóa quãng thời gian phát triển này?
Theo kết quả nghiên cứu được công bố vào tháng 5/2022, trong khi cân nặng của trẻ có thể tăng đều đặn quanh năm thì chiều cao của trẻ lại tăng theo mùa, cụ thể là mùa đến trường (1).
Kết luận trên cũng tương tự như kết quả một nghiên cứu được tiến hành tại thành phố Sugar Land, Hoa Kỳ trong khoảng 2005-2010 (2). Trong nghiên cứu này, các y tá đã theo dõi các chỉ số của 3.588 trẻ với các thể trạng khác nhau từ 41 trường học, trong đó có đo chiều cao và cân nặng của trẻ hai lần một năm, vào tháng 4 và tháng 9 nhằm xác định những thay đổi trong thời gian đi học và nghỉ ở nhà.
Các kết quả nghiên cứu đã khẳng định được rằng trẻ em tăng trưởng nhanh hơn đáng kể trong năm học so với trong những tháng hè (1), (2).
Các chuyên gia nghiên cứu về đề tài này còn cho biết: "Sự khác biệt theo mùa của chiều cao và cân nặng tác động tới chỉ số khối cơ thể chuẩn hóa (zBMI) dẫn đến việc zBMI khỏe mạnh hơn trong năm học" (3).
Cũng theo kết quả nghiên cứu tại Sugar Land kể trên, zBMI cho thấy rằng chỉ hơn một nửa (52,5%) trẻ em được phân loại là 'cân nặng khỏe mạnh ổn định', có đến 22,6% được phân loại là 'thừa cân hay béo phì mãn tính' (2).
Giáo sư Timothy Olds từ Khoa Khoa học Sức khỏe tại Đại học Nam Úc cũng cho biết rằng: trong năm học, cơ thể trẻ trông gầy hơn. "Vào những ngày lễ, chế độ ăn uống được thay đổi, nhưng cũng ít căng thẳng hơn. Căng thẳng có tác động lớn đến hormone ảnh hưởng đến sự tăng trưởng". Lịch trình hằng ngày ở trường giúp trẻ ăn, ngủ tốt nên dễ tăng chiều cao hơn, còn trong kỳ nghỉ, trẻ thường ăn vặt nhiều và ít rời khỏi nhà hơn (4).
Ngoài ra, có một điều đáng quan ngại là không chỉ dừng lại ở việc tăng cân quanh năm (1), trẻ còn tăng cân nhanh hơn qua các năm.
Ở Việt Nam tỉ lệ thừa cân, béo phì có xu hướng gia tăng theo độ tuổi, từ 7% ở trẻ dưới 5 tuổi đến 19% ở trẻ 5-19 tuổi (5).
Dù là vào mùa hè, trẻ vẫn có thể tiếp tục tăng chiều cao một cách lành mạnh và giữ được chỉ số khối cơ thể chuẩn hóa trong mức an toàn. Cha mẹ chỉ cần lưu ý tới một số yếu tố sau:
1. Dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý: Một chế độ cân bằng là cách tăng chiều cao hiệu quả nhất. Để hỗ trợ con phát triển chiều cao tối ưu, cha mẹ nên xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ 4 nhóm dinh dưỡng gồm chất bột đường, chất béo, chất đạm, và vitamin và khoáng chất. Đặc biệt trong đó là các vitamin và khoáng chất có lợi cho việc phát triển chiều cao của trẻ như canxi, photpho, magie, kẽm, sắt, vitamin D, K2… (6), (7). Bên cạnh đó, cha mẹ cần kiểm soát lượng ăn vặt của trẻ, tránh việc trẻ nạp quá nhiều đồ ăn vặt trong những ngày nghỉ ở nhà.
2. Giấc ngủ sâu: Giáo sư Timothy Olds cũng chia sẻ rằng giấc ngủ rất quan trọng vì hormone tăng trưởng của con người tiết ra theo nhịp, và nó xuất hiện khi chúng ta nghỉ ngơi hoặc ngủ. Nếu thiếu ngủ, trẻ sẽ gặp nguy cơ bị chậm phát triển (4). Đặc biệt, khi trẻ ngủ sâu, não trẻ sẽ tiết ra hormone tăng trưởng, giúp trẻ phát triển về chiều cao và cân nặng (8).
3. Một số bài yoga: Thực hành yoga được xem là một cách tăng chiều cao hiệu quả, nhất là với các bài tập yoga tác động vào cột sống giúp kéo giãn cũng như chăm sóc cột sống khỏe mạnh. Đối với trẻ ở tuổi dậy thì cần hormone để phát triển mạnh mẽ, tập yoga cũng sẽ giúp kích thích não bộ truyền tín hiệu đến một số bộ phận thúc đẩy quá trình sản sinh hormone tăng trưởng, bao gồm cả xương (9).
4. Tư thế của trẻ: Đây là điều cần lưu tâm khi chăm sóc trẻ. Cách đi đứng, tư thế ngồi, học tập hoặc tư thế ngủ cũng có thể ảnh hưởng rất lớn đến cột sống lưng. Khi trẻ sinh hoạt sai tư thế, trông trẻ thấp hơn chiều cao thực, đồng thời, cột sống cũng bị ảnh hưởng lâu dài, ví dụ như việc trẻ bị gù lưng. Để tránh điều này, cha mẹ cần thiết kế hoặc điều chỉnh bàn học sao cho phù hợp với độ tuổi của trẻ (10).
5. Vận động thường xuyên: Cha mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động thể chất như chạy bộ, đạp xe, bơi lội… để giúp xương khớp khỏe mạnh và kích thích cơ thể phát triển. Tập luyện các bài tập tăng chiều cao đơn giản cho bé như bài tập kéo giãn với xà đơn, nhảy dây, bóng rổ…
6. Được tiếp xúc với ánh nắng: Ánh sáng Mặt Trời là nguồn cung cấp vitamin D tự nhiên, giúp thúc đẩy sự phát triển của xương, đồng thời hỗ trợ cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn; từ đó, ánh nắng có thể khiến bé tăng chiều cao hiệu quả (11). Thời gian lý tưởng để tiếp xúc với ánh nắng là khoảng 15 – 30 phút trong các quãng 9h – 10h và 14h – 15h (12). Ngoài ra ánh nắng còn đem lại nhiều lợi ích khác.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh tại Hoa Kỳ (CDC) gợi ý cha mẹ hãy khuyến khích con cái vận động thể chất vừa phải ở ngoài trời, khoảng một giờ mỗi ngày để đốt cháy calo, làm săn chắc cơ bắp và kiểm soát cân nặng (13). Các nhà nghiên cứu tại Đại học Illinois cũng đã xác định rằng đi dạo khoảng 30 phút trong công viên sẽ giúp trẻ mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) có thể tập trung hơn trong giờ học và dễ lấy lại bình tĩnh hơn khi ở nhà (14).
Bạn thấy bài viết thú vị và muốn đọc thêm về Cha, Mẹ & Bé?
