Sự tò mò không xấu, mà ngược lại, còn giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo, tìm tòi khám phá cuộc sống quanh mình. Tại sao trẻ em cần trí tò mò để tăng cường khả năng học tập và ghi nhớ? Các bậc cha mẹ có thể khơi dậy điều này bằng cách nào, bắt đầu từ độ tuổi nào của trẻ?... Hãy cùng LeLa Journal tìm hiểu về mối liên kết giữa não bộ và trí tò mò, cũng như điểm qua những khám phá mới của các nhà khoa học về cách nuôi dưỡng sự tò mò ở trẻ nhỏ.
Thông qua hình ảnh quét não, các nhà khoa học đã khám phá ra sự tò mò có liên quan mật thiết đến các mạch não giúp ghi nhớ và cảm giác được tưởng thưởng, từ đó giúp gia tăng khả năng học hỏi thông tin mới của chúng ta. Điều đó có nghĩa là những gì nhàm chán thường khiến con người khó nhớ hơn những gì thú vị. Khi đã có câu trả lời đáp ứng được sự tò mò, não bộ sẽ kích thích phần não cảm thấy hài lòng, tạo cảm giác như nhận được phần thưởng. Trong nghiên cứu này, các tình nguyện viên đã ghi nhớ đúng hơn 17% thông tin mà họ tò mò muốn biết và chỉ nhớ khoảng 4% những điều không liên quan hoặc không thú vị đối với họ (1). Matthias Gruber, tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Một số cá nhân học tốt hơn nhiều khi họ tò mò, trong khi những người khác lại tiếp thu được ít hơn. Điều này cho thấy tác động của trí tò mò lên việc học tập của mỗi người khác nhau đáng kể. Những khác biệt này liên quan trực tiếp đến các vùng não xử lý phần thưởng và hình thành ký ức”.
Nhà khoa học nhận thức Elizabeth Bonawitz khẳng định rằng, tính tò mò là đặc trưng bẩm sinh của tất cả mọi người, tương tự cảm giác đói hoặc khát. Sự tò mò giống như một bộ lọc giúp chúng ta nhìn nhận về thế giới, quyết định xem thông tin nào thực sự quan trọng và cần phải tiếp thu. Vì vậy, nó đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc học tập, đặc biệt là với các bạn trẻ. Để hỗ trợ các nhà giáo dục và phụ huynh hiểu rõ hơn về cách khơi dậy trí tò mò tự nhiên ở trẻ em, Elizabeth Bonawitz đã tổng hợp lại những lưu ý thiết thực từ một nghiên cứu mới công bố về trí tò mò (2).
Không có bằng chứng nào cho thấy chúng ta có thể nuôi dưỡng trí tò mò như một đặc điểm tính cách, nhưng chúng ta có thể tạo ra các tình huống gợi nên sự tò mò ở trẻ. Cũng cần lưu ý phân biệt rõ giữa trí tò mò ham học hỏi với sự tọc mạch không cần thiết. Bonawitz không nghĩ cha mẹ có thể giúp trẻ trở thành “một người tò mò hơn”, bởi tò mò là một phản ứng tự nhiên xảy ra khi tiếp nhận thông tin. Thay vào đó, các bậc phụ huynh nên tập trung vào việc tạo ra những khoảnh khắc khơi dậy phản ứng tò mò ở trẻ, thông qua những cách sau đây:
“Điều quan trọng là phải không ngừng đặt câu hỏi. Sự tò mò luôn có lý do để nó tồn tại” - Albert Einstein
Như chúng ta đã biết, tò mò đóng vai trò thiết yếu trong việc ghi nhớ kiến thức và tạo động lực to lớn để trẻ có hứng thú khi học. Để duy trì bất cứ sự khám phá hay thậm chí là hành động thực tiễn nào, chúng ta đều cần đến sự tò mò để tìm tòi, đào sâu học hỏi, từ đó có thể đưa ra những ý tưởng sáng tạo mới. Vì thế, cần tạo dựng môi trường khuyến khích trí tò mò của trẻ thông qua những cách dạy dỗ từ nhỏ. Đồng thời, cha mẹ nên hiểu rằng dạy con biết tò mò về thế giới là một hành động hữu ích và cần được duy trì để giúp con có một tương lai tốt hơn, nhất là trong thời đại nhiều thông tin và đa dạng hóa các lĩnh vực như hiện nay.
Bạn thấy bài viết thú vị và muốn đọc thêm về Cha, Mẹ & Bé?